Işık ve Renk Nedir? başlıklı yazımızda renk modeli, renk uzayı, gamut ve RGB kavramlarının ne anlama geldiğini detaylı bir şekilde anlatmıştık. Bu yazımızda terimler için kısa birer özet yaptıktan sonra fotoğraf makinenizde renk uzayı olarak sRGB mi Adobe RGB mi kullanmalıyız sorusunun cevabını vereceğiz. Makinenizde renk uzayını nereden değiştirebileceğinizi göstererek de yazıyı sonlandıracağız.
Renk modeli, renklerin üçlü ya da dörtlü sayısal değerlerle (renk bileşenleri) tanımlanmasında kullanılan soyut bir matematiksel modeldir.
Renk uzayı, renk modellerinde renk bileşenlerinin nasıl yorumlanacağı kesin kurallara bağlandıktan sonra elde edilen renk kümesidir.
Gamut, yazıcı ya da bilgisayar ekranı gibi bir çıktı cihazının görüntüleyebileceği ya da yazdırabileceği renk aralığını ifade eder.
RGB (RedGreenBlue) Renk Modeli, renklerin kırmızı, yeşil ve mavi renkler ve onların değişik oranlarda birleşiminden oluştuğu renk modelidir. Monitör gibi ışık kaynağı olarak çalışan sistemlerin renklerini tanımlamak için kullanılır.
LAB renk uzayı, insan gözünün görebildiği renklerden de fazlasını kapsayan bir renk uzayıdır.
sRGB, bilgisayar ekranlarında, yazıcılarda ve internette kullanılmak üzere geliştirilmiş olan standart RGB renk uzayıdır.Özellikle internet ortamında, üretilen işin tüm kullanıcılar tarafından aynı şekilde görülmesini sağlar.
Adobe RGB, CMYk gamutunun kullanabildiği tüm renkleri içerek şekilde tasarlanmıştır ve LAB renk uzayının kabaca %50′sini içermektedir. sRGB yerine Adobe RGB kullanmakla özellikle cyan yeşillerinin gamutunu arttırmış olacaksınız.
CMYk: Doğrudan ışık kaynağı olmayan tüm nesneler, doğrudan ışık yaymayıp, aldıkları ışığın bir kısmını soğurup, bir kısmını yansıtarak dolaylı yoldan ışık yaymış olurlar. Bu tarz nesneler için kullanılan renk modeli de CMYk’dır.
Renk Uzayları
Yukarıdaki şekle baktığınızda renk uzaylarının sahip oldukları renk aralıklarını görebilirsiniz. Adobe RGB, sRGB ve CMYk renk uzaylarını kapsayacak şekilde geliştirilmiştir ve özellikle de yeşil konusunda daha avantajlıdır. sRGB, CMYk renk uzayının sahip olduğu renklerin daha azını gösterebilecek kapasitedir. Yani baskı aldığınızda Adobe RGB renk uzayında çalışırsanız daha geniş bir renk aralığını kullanabilirsiniz. CMYk yani baskı sistemlerin kullandığı renk uzayı ise sRGB ve Adobe RGB renk uzayların sahip olduğu renk aralığının ortasında bir renk aralığına sahiptir. Burada daha fazla renk aslında yanıltıcı bir tanım oluyor. Kaç renk kullandığınızı belirleyecek olan kısıt fotoğraf çekerken kaç bit çalıştığınızdır. 8-bit olarak işlerseniz her renk kanalı için 256 renk kullanabilirsiniz ve üç renk kanalı 256 x 256 x 256 = 16.7 milyon toplam renk eder. Eğer 16 bit olarak işlerseniz her bir renk kanalında 65,536 renkten toplam 271 trilyon renk elde edersiniz. Özet olarak Adobe RGB ve sRGB kaç bit çalıştığınıza göre değişen toplam renk sayısına sahiptir ama her iki renk uzayı da aslında aynı sayıda renk içerir. Adobe RGB’nin farkı, renk aralığının cyan-yeşilinde daha doygun renklere olanak verecek şekilde genişletilmişolmasıdır, bu renk sayısında artışla değil, renk tonları arasında daha hızlı geçişle sağlanır. Kimi kaynaklarda bu hızlı geçişin renksel gürültüde (İng: ‘chroma noise’) daha kötü sonuçlara neden olduğu belirtilmiş ama 16 bit olarak işlediğinizde mevcut renk sayısının büyüklüğü bu sorunu önemsizleştirecektir.
Öncelikle fotoğraf makinenizin Adobe RGB ya da sRGB’den daha fazla renk aralığını yakaladığını belirtelim yani ikisi de aslında makinenin kaydettiğinden daha az rengi temsil edebiliyor. Makinede renk uzayı seçmek sadece JPEG çekiyorsanız anlamlı çünkü renk bilgileri o renk uzayına göre işlenip JPEG haline getiriliyor. RAW çekiyorsanız (özel bir nedeniniz yoksa RAW çekmenizi öneriyoruz) fotoğraflarınızda makinenin yakaladığı tüm renk mevcut olduğundan renk uzayını nasıl seçtiğiniz farketmeyecek. RAW işleme programınızdan JPEG’e dönüştürürken amacınıza uygun renk uzayını seçmeniz yeterli.
Renk uzayını düşünürken 2 şeyi dikkate alın:
İlk ürün olan çekilen fotoğrafın renk uzayı
Son ürün olan fotoğrafın renk uzayı
İlk ürün olan fotoğrafta renk uzayı ne kadar geniş renk aralığına sahip olursa o kadar iyidir, baştan yok sayacağınız bir rengi geri getiremeyeceğiniz için olabildiğince geniş renk aralığına sahip olmak iyidir. Fotoğrafı 16-bit renk yönetmi destekleyen bir yazılımda işlemek ve en son aşamada kaydederken hedef kitlesine uygun renk uzayında kaydetmek istenmeyen sonuçları engelleyecektir. İnternet için uygun olan ve güvenli diyebileceğimiz renk uzayı sRGB’dir. Güvenlirdir çünkü tüm kullanıcılarılar internet gezginlerinde aynı renkleri görürler. Baskı alacağınız durumlarda ise baskıyı alacak yazıcının hangi renk uzaylarını desteklediği önem kazanır. Çoğu yazıcıdan alacağınız çıktılarda sRGB ve Adobe RGB arasındaki farklı çok algılayamayacaksınız ama eğer kaliteli bir yazıcı kullanacaksanız renk yönetimi yapmanız koşuluyla Adobe RGB kullanarak daha geniş bir renk aralığına sahip baskılar elde edebilirsiniz. Eğer renk yönetimi kullanma imkanınız yoksa sRGB’de kalmanız gene daha uygun seçenecek olacaktır. Yazdırma işlemini başka bir yer yapacaksa dosyayı hangi renk uzayında istediklerini öğrenmeniz ve o renk uzayında fotoğraflarınızı iletmeniz daha uygun olur.
Canon’un DSLR makinelerinin yanında ücretsiz verdiği Digital Photo Professional yazılımı gibi kimi yazılımlar fotoğraflara renk yönetim (ICC) profili gömerek kaydetmeye izin verirler. Firefox’un 3.0′dan sonraki sürümleri ve Safari de bu gömülü ICC profillerine destek verirler ama desteklemeyen internet gezginlerinde eğer sRGB’den daha geniş renk aralığını kullanmışsanız renkler olduğundan daha donuk görünecektir. Yani fotoğrafların görüntüleneceği ortam internetse, örneğin Facebook’tan ya da Flickr’dan paylaşacaksanız, sRGB kullanmanız en güvenli ve sağlıklı yöntem olacaktır.
Peki fotoğraf çekerken fotoğraf makinemiz hangi renk uzayını kullanmalı?
JPEG çekiyorum ve Adobe Photoshop gibi renk yönetimi kullanan bir yazılımda fotoğraflarımı işlemiyorum: makineden renk uzayınızı sRGB olarak ayarlayın
JPEG çekiyorum ve Adobe Photoshop gibi renk yönetimi kullanan bir yazılımda fotoğraflarımı işliyorum: makineden renk uzayınızı Adobe RGB olarak ayarlayın, işlemeler sonrasında uygun renk uzayını kullanın.
RAW çekiyorum: ne seçtiğinizin bir önemi yok, kullandığınız RAW işleme yazılımının fotoğrafı dönüştürüp kaydederken hangi renk uzayını kullandığı önemli ki gene yukarıda belirttiğimiz gibi internet için sRGB olarak kaydetmek daha güvenlidir.
Kaynakça: http://www.bascek.com
