RAW mı , JPEG mi?

RAW mı? JPEG mi? Bu dijital fotoğrafçılıkta en büyük tartışmalardan biri gibi görünüyor.


Bazı profesyonel fotoğrafçılar; bir fotoğrafçı fotoğrafı çekerken en uygun ayarları bilmeli ve çekerken bu işi bitirmeli diye düşünerek JPEG tercih edilmeli derken, bazıları ise RAW formatının daha kaliteli olduğunu ve daha sonra bir şeyleri değiştirmek için çok daha fazla güce sahip olduğunu söylemektedir.

Aslında bu iki söylemde doğrudur. Biz bu yazıda her iki formatın da avantajlarına ve dezavantajlarına yer vereceğiz.

Çekim sonrasında maksimum kontrole izin verir.

Çekim sonrasında fotoğrafların; kalite kaybı yaşamadan beyaz dengesi değiştirilebilir.

Çekim sonrasında fotoğrafların; pozlama, doygunluk, keskinlik, vb. değerleri çok az kalite kaybı ile değiştirilebilir.

Dosya boyutları çok büyüktür. Bu yüzden çekilen fotoğrafın karta yazılması ve sonrasında bilgisayara aktarılması daha uzun zaman alır.

Dosya boyutları çok büyük olduğundan ard arda çekim hızı yavaş olur.

Dosya boyutları çok küçüktür. Bu yüzden fotoğrafların karta yazılması ve sonrasında bilgisayara aktarılması hızlı olur.

Dosya boyutları çok küçük olduğundan ard arda çekimler hızlıca yapılabilir.

Çekim sonrasında yapılacak ayarlamalarda (özellikle pozlama vb.) ciddi kalite kaybı yaşanır.


RAW formatı kalite açısında daha iyi olduğundan ve sonradan yapılabilecek ayarlamalara daha yatkın olduğu için çekimlerde öncelikle tercih edilmelidir. Ancak çok fazla fotoğraf çekmeniz gereken durumlarda RAW formatı işkenceye dönüşebilir. Dosya boyutu çok büyük olduğundan çok fazla fotoğraf çekmenize izin vermeyecektir. Dolayısıyla çok fazla veya çok hızlı fotoğraf çekmeniz gereken durumlarda tercih etmeniz gereken format JPEG olmalıdır. Ancak özellikle stüdyo fotoğrafları, ürün çekimleri, moda çekimleri gibi üst düzey çekimlerde RAW formatı sonrasında yapılacak müdahaleler açısından size çok fazla avantaj sağlayacaktır.


2.Yazı


Bu yazımızla aşağıdaki soruların cevaplarını öğrenmiş olacaksınız.
Ham dosya nedir?
Neden ham dosya kullanmak gerekir?
Ne zaman ham, ne zaman JPEG çekmeliyim?
Ham dosyaları nasıl görür, ne ile işleriz?

Sonunda çok istediğiniz fotoğraf makinesini aldınız, hayırlı olsun :) Peki hala JPEG mi çekiyosunuz? Makinenizde dosya tipleri arasında RAW, RAW+JPEG gibi de seçenekler var ama ya merak etmediniz ya da ben bildiğimden şaşmayayım diye JPEG’e sıkı sıkıya sarıldınız :) Bu yazımızda fotoğraf makinenizin sahip olduğu detay yakalama yeteneğini sonuna kadar değerlendirebilmeniz için ham çekmeniz gerektiğini örneklerle açıklayacağız. Belli başlı ham işleme yazılımlarının nasıl kullanıldığına dair yazı ve videolarımız olacak, şimdilik biz neden ham sorusunun cevabını arayalım ;)
Ham dosya nedir?

Neden RAW değil de ham kelimesini kullanıyorsun? RAW birşeyin kısaltması değildir dolayısıyla fotoğraf makinesinin menüsünde RAW olarak görseniz de doğrusu ‘raw’dır. ‘raw’ İngilizce bir kelimedir ve Türkçe karşılığı işlenmemiş, hamdır. Hala ikna olmadıysanız şu yazımıokuyabilirsiniz. JPEG ise Joint Photographic Experts Group’un kısaltması olduğu için büyük harflerle yazılmalıdır.

Ham görsel dosyası, fotoğraf makinenizin algılayıcısından gelen asgari düzeyde işlenmiş veridir.

Günümüzde tüm DSLR fotoğraf makinelerinde JPEG ile birlikte ham çekme desteği de mevcuttur. Çoğu DSLR benzeri kompakt ve kimi klasik kompakt fotoğraf makineleri de ham çekim desteği sunarlar. Ham dosyalar isimden de anlaşılabileceği üzere çekilmiş ama işlenmemiş dijital fotoğraf dosyalarıdır. Bunu filmli dönemde, pozlanmış ama karanlık odada henüz işlenmemiş negatif film olarak düşünebilirsiniz. Bu benzetmeden dolayı ham dosyalar için aynı zamanda dijital negatif de denilmekte. JPEG ise çekilmiş ve işlenmiş yani izlenmeye hazır son üründür.



Günümüzde DSLR fotoğraf makineleri çeşitli kalite ve boyutlarda JPEG'İn yanı sıra sadece RAW ve RAW+JPEG seçenelerine de sahiptirler.

Ham dosyaların uzantıları genelde düşünüldüğü gibi RAW değildir ve fotoğraf makinesi üreticilerine göre ham dosyalarının değişik uzantıları olabilir. Bu yetmezmiş gibi ham dosyanın içeriği de modelden modele de değişiklik gösterebilmekte. Makine üreticilerinin bu yöntemi seçmiş olmaları, ham dosyaların çeşitli yazılımlarla okunabilmesi ve işlenebilmesinde çeşitli sorunlara neden olmakta, çünkü standart bir ham dosya tipi bulunmamakta.

Her yeni çıkan fotoğraf makinesi için kullandığınız ham işleme yazılımınızın da o makineyi destekleyen güncellemesinin yayınlaması gerekmektedir. Kendi fotoğraf makinenizi kullanacağınız için ve kutudan bir adet de ham işleme yazılımı çıkacağı için ilk etapta kaygılanmanıza gerek yok. Bu daha çok benim gibi çok fazla makineyi kullanmak durumunda kalanları etkileyen bir sorun :)


Fotoğraf makinesi üreticileri ve kullandıkları ham tipleri:
Adobe: .dng
Canon: .crw .cr2
Casio: .bay
Epson: .erf
Fuji: .raf
Hasselblad: .3fr
Kodak: .dcs .dcr .drf .k25 .kdc .tif
Leaf: .mos
Leica: .raw .rwl .dng
Mamiya: .mef
Minolta: .mrw
Nikon: .nef .nrw
Olympus: .orf
Panasonic: .raw .rw2
Pentax: .ptx .pef
Phase One: .cap .tif .iiq .eip
RED: .r3d
Samsung: .pef, .nef
Sigma: .x3f
Sony: .arw .srf .sr2

JPEG dosyalarının ise sıkıştırma temelli bir mantıkla oluşturulduğunu ve sıkıştırma nedeniyle detay konusunda kayıpların kaçınılmaz olduğunu hatırlayalım. JPEG konusunda daha fazla bilgi edinmek isteyen meraklılar Türkçe olarak bunu, İngilizce olarak da bunu okuyabilirler.
Neden ham dosya kullanmak gerekir?

Ham dosyanın getirdiği en büyük avantaj, çekim sonrasında çok daha fazla ayar yapmaya izin vermesidir ki özellikle fazla pozlanıp detaylarını kaybetmiş bölümlerden detay kurtarmak konusunda JPEG’den çok daha üstündür. Patlamış gökyüzüne sahip bir fotoğrafı, ham programlarında, daha az pozlama ile, gökyüzü detaylarını kazanacak şekilde işleyeyip kaydedebilirsiniz. Daha sonra farklı pozlanmış dosyaları daha başarılı bir pozlama için birleştirebilirsiniz.



Kolay ayarlar: LR 3 Beta'da sadece 'Constrast' ve 'Blacks' ayarlarına artı değer verilerek fotoğraf daha çekici hale gelmiştir.


Ham olarak çekim yapmak aynı zamanda daha yüksek görüntü kalitesi demektir çünkü günümüzde 12 ya da 14-bitlik ham dosyaları 16-bit işlemeye izin vererek, 8-bitlik JPEG dosyalarına göre avantajlıdırlar. Bit konusuna sRGB mi yoksa Adobe RGB mi yazımızda değinmiştik. Daha fazla bit değeri, fotoğraflarınızı işlerken açık ve koyu alanlar arasındaki renk geçişlerinin daha yumuşak olması, daha az görülebilir bozulmalar (gürültü) ve detay ile parlak bölümlerde daha fazla detay anlamına gelir.



Ham dosyalar JPEG dosyalarına göre daha üstün görüntü kalitesi sunarlar.


Yüksek ISO kullanımında ise ham dosya kullandığınızda elde edeceğiniz fotoğraflar detay konusunda daha başarılı olacaktır çünkü JPEG çekerken makineniz gürültü giderme işlemi uygulayacaktır. Uygulanacak gürültü giderme işlemi ve sizin bu işlem üzerindeki kontrol seviyeniz makineden makineye değişecektir ama her durumda ham dosyalar JPEG’lere göre daha çok detay sunacaktır. Kendiniz daha sonra ham işleme yazılımında ya da ek yazılımlarla istediğiniz seviyede gürültü giderme işlemi uygulayabilirsiniz. İsterseniz bunu sadece yerel olarak fotoğrafın sadece belli bölümlerinde uygulayabilmek de önemli bir esnekliktir. Daha fazla bilgi için ISO hakkındaki yazımızı okuyabilirsiniz.



JPEG sıkıştırma kullanan bir dosya tipi olduğu için gürültü nedeniyle zaten fazla veri içeren fotoğraf dosyalarında sorunlar ortaya çıkarırlar. Uygulanan gürültü giderme işlemleri de durumu iyileştirmek yerine daha da kötüleştirir.




Artıları ve eksileriyle ham dosyalar


+ JPEG’e göre daha yüksek görüntü kalitesi çünkü JPEG’in oluşturulabilmesi için bir kaynak dosyaya gereksinim vardır, bu da zaten ham dosyadır :)
+ Keskinleştirme, gürültü giderme gibi JPEG’in ihtiyaç duyduğu görüntü işleme adımlarına ihtiyaç duymaması.
+ JPEG dosyaları sıkıştırma içerirken, ham dosyalar makinenin kaydedebildiği tüm verilere sahiptir.
+ Daha çok görüntü değişkeni ile daha kolay bir şekilde oynayabilme esnekliği. Pozlama, doygunluk, tek tek renk kanalları gibi pek çok şey tek bir fare tıklaması ile halledilebilir.
+ Ham dosyaları JPEG gibi renk uzayına sahip olmak zorunda değildir, son ürün olacak fotoğrafta istediğiniz renk uzayını seçebilirsiniz.
+ Ham dosyları 12-14-bitlik yoğunluk bilgisine sahipken JPEG dosyları 8-bitlik yoğunluğa sahiptir ve bu sayede ham dosyaları gölge, parlak ve doygun bölgelerde daha fazla hassas veriye sahiptir.
+ Sadece kameradaki JPEG motorunun yetenekleri ile sınırlı kalmazsınız, istediğiniz şekilde işleyebilirsiniz.
+ Ham dosyalar üzerindeki ayarlamalar ile daha geniş aralıkta değişiklik yapabilirsiniz.
- En büyük eksi hemen aklınıza geleceği üzere büyük dosya boyutları olacaktır. Fark makineden makineye değişebilmekte ama örnek olarak 24.5MP’lik Sony Alpha 900′ün JPEG dosyaları 6-13MB arasında değişirken, ham dosyaları 36MB civarında.
- Büyük dosya boyutlarının etkisi ile hafıza kartlarına yazma daha uzun sürer ve tampon bellek daha çabuk dolacağı için sıralı çekimde ham çekerseniz toplam fotoğraf sayısı JPEG’e göre daha az olacaktır.
- Standart eksikliği nedeniyle her marka farklı bir ham dosya formatına sahiptir, bu da yazılımlarla uyum konusunda sorunlara neden olmaktadarır.
- Kullanıcıları da bir şekilde etkileyen yeni makine = yazılım güncelleştirme ihtiyacı.
- JPEG’lere göre en azından kullanılabilirlik için farklı dosya tiplerine dönüştürme gereği.


Görülebileceği üzere artıları bol olan ham dosya kullanımın eksikleri ise boyut ve yazılım uyumluluğu. Eğer makineleri çıkar çıkmaz alanlardan değilseniz yazılım uyumluluğu konusunda da pek sorun yaşayacağınızı sanmıyoruz.
Ne zaman ham, ne zaman JPEG çekmeliyim?
Eğer çektiğiniz fotoğrafın kalitesi çok önemli değilse: JPEG
Azami görüntü kalitesi önceliğinizse: Ham
Fotoğraflar üzerinde işleme yapacaksanız: Ham
Kartınızda yeterli yer yoksa ve fotoğrafı çekmeniz, kalitesinden daha önemliyse: JPEG
Fotoğraflarla oynamayı ve buna zaman ayırmayı gereksiz görüyorsanız: JPEG
Yüksek ISO kullanıyorsanız ve detay sizin için önemliyse: Ham
Yüksek ISO kullanıyorsanız ama pürüzsüz olsun, benim olsun diyorsanız: JPEG
Ham dosyaları nasıl görür ne ile işleriz?


Windows ortamında ham dosyaları nasıl önizleme yapabileceğiniz Windows’ta RAW fotoğrafları nasıl görüntüleriz? isimli yazımızda anlatmıştık, eğer henüz okumadıysanız mutlaka okuyun, kesinlikle pişman olmayacaksınız ;)



Sony'nin .ARW uzantılı ham dosyalarını Windows'ta görüntileme imkanımız var.


Ham dosyaları işlemek içinse önünüzde fotoğraf makinenizin paketinden çıkan ham dosya işleme yazılımının yanı sıra başka yazılımları kullanma seçeneği de mevcut. Kullanmadığım yazılımlar hakkında yorum yapamam ama kullandıklarımı göz önüne alarak fotoğraf makinenizin kendi yazılımının yanı sıra Adobe Phoshop Lightroom 3 Beta’ya da bir göz atmanızı tavsiye ederim. Ben çok fazla marka ile kullandığım için en fazla esnekliği Lightroom’da bulabiliyorum. Kullanım da alışkanlık meselesi ama en kolay kullanımı da Lightroom’un sağladığını düşünüyorum. LR 3 Beta’yı buradan edinebilirsiniz.



Adobe Lightroom 3 Beta'nın ekran görüntüsü


Bir diğer yazılım ise hızı ile meşhur olan Bibble Pro. Çok beklenen 5 sürümünün test amaçlı sundukları demo versiyonunda Sony’nin dosyalarını açamadığı için çok fazla kullanmadım ama Lightroom’a göre ciddi hızlı olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim :) Demo sürümünü buradan edinebilirsiniz.



Bibble 5 Pro'nun ekran görüntüsü.


Kullandığınız makineye göre değişmekle birlikte yazılımın sağladığı görüntü kalitesi değişiklik gösterebiliyor ama genelde olumlu yönde. Mesela Alpha 900 karelerinin Lightroom yorumunu çok daha başarılı bulunuyorum.



Bana göre Adobe Lightroom 3 Beta, Sony'nin kendi ham yazılımı Image Data Converter SR'a göre daha başarılı bir yoruma sahip.


Son olarak Adobe Camera RAW yazılımını da gösterelim. Detaylı ayarları sağ panelde görebilirsiniz.



















Kaynakça: http://www.fotografteknikleri.com/ ve http://www.bascek.com